Po trzech latach zakazu tegoroczne zakończenie roku szkolnego 2021/2022 mogło przebiec w pełnej gali, jak i  z udziałem rodziców. Tegoroczny  rok szkolny był okresem trudnym dla uczniów i nauczycieli. Zajęcia zdalne przeplatały się ze stacjonarnymi. Nadszedł jednak ten najradośniejszy dzień, zakończenie roku szkolnego.Uroczystość zakończenia roku szkolnego 2021/2022 rozpoczęła się Mszą św. w Kościele p.w. Św. Rocha w Kaliszu pod kierunkiem ks. prob. Ryszarda Zielińskiego. Część oficjalna uroczystości rozpoczęła się od wprowadzenia na salę gimnastyczną sztandaru i odśpiewaniu hymnu państwowego. Następnie dyrektor szkoły p. Jarosław Ginter przywitał zaproszonych gości: Wójta Gminy Dziemiany - Pana Leszka Pobłockiego, Panią wice wójt Katarzynę Sprawka i przewodniczącego służb publicznych - Pana Andrzeja Hoppe oraz rodziców, uczniów i nauczycieli, pracowników obsługi i  absolwentów szkoły. Ważnym punktem uroczystości była ceremonia przekazania sztandaru szkoły nowemu pocztowi, w skład którego weszły: Monika von Domaros, Julia Breza i Oliwia Rekowska. Potem odbyło się ślubowanie absolwentów.  Następnie zabrali głos zaproszeni goście, którzy bardzo pozytywnie wypowiedzieli się o kaliskiej społeczności szkolnej. Wójt Gminy Dziemiany wręczył uczniom stypendia za osiągnięcia naukowe i sportowe.  Wzorem lat ubiegłych w imieniu społeczności szkolnej absolwentów pożegnali uczniowie kl. VII,  dedykując im ciepłe życzenia.   W dalszej kolejności  uczniowie kl. VIII  podziękowali nauczycielom za trud włożony w ich edukację, za zrozumienie, cierpliwość i mobilizowanie do nauki. Każdy pracownik szkoły otrzymał pamiątkowy medal.W końcu nadszedł ważny moment uroczystości – uczniowie klasy VIII otrzymali świadectwa i dyplomy absolwentów oraz nagrody za naukę, wzorową frekwencję i działalność społeczną.  W dalszej części uroczystości dyrektor i wychowawcy klas wręczyli świadectwa oraz nagrody książkowe  najlepszym uczniom i pozostałym uczniom wszystkich  klas. Całość uroczystości dopełniło odśpiewanie Hymnu Szkoły. Pan Dyrektor życzył zebranym  udanych wakacji, miłego wypoczynku, a tegorocznym absolwentom naszej szkoły  owocnych sukcesów w dalszej edukacji.

W dniu 23 czerwca uczniowie klas I-III uczestniczyli w jednodniowej wycieczce do Ogrodu Zoologicznego w Gdańsku oraz Centrum Rozrywki Loopy's World. Celem wyjazdu było wzbogacenie wiadomości na temat dzikich zwierząt żyjących w różnych regionach świata, zapoznanie z warunkami życia zwierząt mieszkających w Zoo oraz miłe spędzenie czasu na wspólnych zabawach. Podczas wyjazdu była piękna pogoda, a dzieciom dopisywały humory. Uczniowie podczas wycieczki mieli okazję zobaczyć na co dzień nietypowe zwierzęta i ptaki pochodzące z różnych stron świata. Bezpośredni kontakt ze zwierzętami sprawił, że wiadomości zdobyte podczas wycieczki na trwałe zapiszą się w pamięci dzieci.  Kolejnym etapem wycieczki było Centrum Rozrywki Loopy's World. Tam dzieci miały okazję wypróbować wszystkie atrakcje znajdujące się na olbrzymim placu zabaw, a podczas przerwy otrzymały małą przekąskę oraz lemoniadę, by nabrać sił na dalszą zabawę. Wszyscy wrócili do domów troszkę zmęczeni, ale szczęśliwi.

     Uczniowie klas I-III przystąpili do projektu edukacyjnego „Matematyczne wyzwania w podróżach klasowych” zorganizowanym przez  Centrum Nauki Experyment w Gdyni. Celem projektu było rozwinięcie u dzieci zainteresowania praktycznym zastosowaniem matematyki podczas podróżowania. Projekt był drugą edycją projektu matematycznego. Tym razem zaplanowane zadania skupiały się na rozwijaniu
kompetencji matematycznych w zakresie swobodnego przeliczania jednostek miar, wag i czasu. Projekt  bezpośrednio łączył się z wiedzę matematyczną, geograficzną oraz podróżniczą. Poprzez realizację zadań dzieci rozwinęły swoje umiejętności z zakresu matematyki, planowania i podejmowania decyzji. Podróże poszerzają horyzonty, uczą samodzielności oraz odwagi w dokonywaniu wyborów. Za udział w projekcie dzieci otrzymały pamiątkowe dyplomy i bilety wstępu do Centrum Nauki Experyment w Gdyni w promocyjnej cenie.

     Zapraszamy do obejrzenia efektów naszej pracy.

 

W tym roku szkolnym przystąpiliśmy po raz kolejny do ogólnopolskiej akcji Góra Grosza, której celem jest zbiórka funduszy na pomoc dzieciom wychowującym się poza własną rodziną. Dla jednych jest to możliwość uczęszczania na korepetycje, dla innych okazja do rozwijania talentu lub też pomoc finansowa na progu samodzielności. Jest to również duże wsparcie dla całych rodzin. Akcja polegała na zbieraniu monet o nominałach: 1 gr, 2 gr, 5 gr, 10, gr, 20 gr, 50 gr, 1 zł, 2 zł i 5 zł. Nawet najdrobniejsze monety zebrane w dużej ilości mogą stworzyć fundusz, dzięki któremu zostanie udzielona pomoc wielu osobom. Zbiórka pieniędzy trwała do 31 maja 2022 roku. Uczniom naszej szkoły udało się zebrać pieniążki o łącznej kwocie 922,40 złotych. Serdecznie dziękujemy wszystkim za udział w akcji.

     Klasa II i III w roku szkolnym 2021/2022 brała udział w projekcie polegającym na rozwijaniu czytelnictwa wśród dzieci. Tegoroczna edycja była pod hasłem „Poznajemy zawody”, dlatego uczniowie podczas jego realizacji zgłębiali wiedzę na temat cech i kompetencji osób wykonujących różne zawody. Projekt składał się z trzech modułów:

1. Jesiennego „ Podróże małe i duże”
2. Zimowego „Naukowy zawrót głowy”
3. Wiosennego „ Na ratunek”

     W każdym module uczniowie wykonali następujące działania: wykonanie chmurki Tosi, uzupełnianie lekturnika, zaprojektowanie zakładki do książki, wykonanie ilustracji ulubionego bohatera książki, plakat zachęcający do czytelnictwa.

     Dzięki projektowi uczniowie chętnie sięgali po kolejne książki i zapoznawali się z nimi. Doskonalili umiejętność czytania ze zrozumieniem oraz aktywnego słuchania. Otrzymaliśmy potwierdzenie udziału we wszystkich trzech modułach oraz certyfikat ukończenia międzynarodowego projektu edukacyjnego.

Uczniowie klas I-III uczestniczyli w projekcie edukacyjnym „Dobrzy kierowcy rosną z nami”. Celem projektu było uczenie oraz utrwalanie prawidłowych postaw i nawyków drogowych u dzieci i dorosłych, a tematem przewodnim była zmian przepisów związana z zachowaniem kierowców i pieszych na przejściu dla pieszych. Projekt realizowany był w czterech etapach: droga –kierowca –pieszy -odblaski.

1. droga - zadanie terenowe – „drogowe abc” spacer edukacyjny oraz quiz.

2. kierowca - zadania plakatowe – „zawsze zapinam” i „dziecko krok auta stop”.

3. pieszy - zadanie plakatowe i plastyczne – „koła stop robisz krok” dla seniorów.

4. odblaski - zadanie plastyczne i pokazowe – widoczna „odblaskowa moc”.

Projekt był realizowany z grantu pomorskiej Rady bezpieczeństwa ruchu drogowego, organizowanym przez fundację Credu oraz Komendę Wojewódzką Policji w Gdańsku. 

 

      W piątek, 10 czerwca odbył się „Bal Ósmoklasistów”. Była to  okazja dla naszych najstarszych wychowanków, aby zaprezentować się w strojach wieczorowych. Przybyłych gości powitał pan dyrektor Jarosław Ginter.  Hol szkolny zamienił się w salę balową, na której wspólnie bawili się uczniowie klas ósmych. Poczęstunek przygotowali rodzice, którzy również zaangażowali się w przygotowanie tego wydarzenia. Uczniowie m.in. wspólne zatańczyli „Belgijkę” i zrobili sobie pamiątkowe zdjęcia.

           Mamy nadzieję, że wspólna zabawa i miło spędzony czas, na długo zostaną w pamięci uczestników.

Wykaz podręczników dla klasy „0”

Zamówione przez wychowawcę.

Koszt 147 zł.

Płatne we wrześniu 2022r.

Do szkoły potrzebne będą:

- kapcie

- kubek do herbaty

- kredki,

- 2 ołówki,

- gumka,

- temperówka,

- nożyczki,

- klej,

- farby i pędzelek,

- plastelina

- bloki:

• rysunkowy biały  i kolorowy
• techniczny biały i kolorowy

- wycinanka (zeszyt papierów kolorowych)

Wszystko podpisane lub zaznaczone symbolem!

 

    Uczniowie klasy ósmej, w pierwszych dniach czerwca uczestniczyli w wycieczce do Błękitnej Szkoły we Władysławowie. Pod opieką opiekunów, na miejsce dotarli pociągiem i zostali zakwaterowani w Hoteliku Komandor.

    Wychowankowie wzięli udział w następujących zajęciach tematycznych w formie wykładów, połączonych z częścią terenową:

1. „Wybrzeże Bałtyku – pole bitwy żywiołów” – prowadzący pan Artur Sikorski.
2. „Co rośliny mówią o nadmorskiej przyrodzie?” – prowadzący pan Artur Eichmann,
3. „Co w trawie piszczy – tajemnice sów” – prowadząca pani Małgorzata Mizgalska,
4. „Bałtyk – żywe laboratorium przyrody” – prowadzący pan Adam Michalak.

    Młodzież zwiedziła także Latarnię Morską w Rozewiu i przyległy do niej rezerwat przyrody oraz wędrowała szlakiem generała Józefa Hallera. Uczniowie odwiedzili także jego letnią siedzibę i poznali historię życia tego  wybitnego dowódcy.

    Dzięki tej wycieczce, udało się odkryć bogactwo i piękno Nadmorskiego Parku Krajobrazowego oraz zachwycić się pięknem Morza Bałtyckiego.

 

 

    Tegoroczny Dzień Dziecka w naszej szkole obfitował w wiele atrakcji i znacznie różnił się od zwykłej codzienności spędzanej w ławach szkolnych.

    Uczniowie klas najmłodszych bawili się na dmuchanych zamkach i zjeżdżalniach. Z „Zielonej Szkoły” w Schodnie przybyli edukatorzy, którzy przygotowali zajęcia. Pan Błażej Grzyb przekazał tajniki wyrobu papieru czerpanego uczniom klasy drugiej, trzeciej i czwartej. Każdy z uczestników mógł wykonać swoją własną kartkę, zrobić na niej ozdoby, a nawet nadać zapach. Pani Aneta Libera zabrała uczniów klasy piątej, szóstej i siódmej na przyrodnicze zajęcia terenowe. Najstarsi uczniowie klas ósmych zmagali się w sportowych potyczkach, przygotowanych przez pana Przemysława Kozłowskiego. Rozegrany został również mecz piłki nożnej uczniowie kontra nauczyciele. Odważni mogli się zmierzyć w „ujeżdżaniu byka” lub walczyć w stroju „sumoki”.

   Na uczniów czekały także kiełbaski z grilla i wata cukrowa. Nie zabrakło również lodów oraz słodkiej niespodzianki, którą ufundowała pani Bernadeta Mazurkiewicz, właścicielka sklepu „Brydzia” w Kaliszu.

 

     7 czerwca 2022 r. wybraliśmy się na wycieczkę do Garczyna.  Jest to miejsce, w którym żyje łącznie 300 strusi. Pani przewodnik oprowadziła nas  po farmie opowiadając dużo ciekawostek na temat strusi. Wszyscy byli zachwyceni tymi pięknymi ptakami. Po przejściu całej farmy zebraliśmy się pod altanką, gdzie odbyła się prezentacja jaja strusiego. Udaliśmy się również do sklepiku na zakupy upominków. Na koniec zjedliśmy pyszne kiełbaski oraz bawiliśmy się na placu zabaw.

    W drodze powrotnej udaliśmy się do Muzeum Kolejnictwa w Kościerzynie. Zapoznaliśmy się tam z zabytkowymi eksponatami dawnych pociągów. Jedną z największych atrakcji muzeum jest parowozownia, gdzie środku hali mogliśmy zobaczyć ogromne maszyny warsztatowe. Niezapomnianą chwilą była również przejażdżka drezyną ręczną i miniaturową kolejką po zapętlonym torze. Wyjazd i związane z nim atrakcje dostarczyły nam wiele radości. Wróciliśmy bardzo zadowoleni.

      W dniu 27 maja 2022r. dwunastoosobowa drużyna uczniów uczęszczających na lekcje języka kaszubskiego z klasy V i VI reprezentowała szkołę w IV Kaszubskiej Olimpiadzie Sportowej rozgrywanej pod hasłem „Dali, chùtczi, mòcni – spòrtowé rozegracje w Remùsowim Lipnie” w Lipuszu. 

Uczniowie rywalizowali w siedmiu konkurencjach sportowych takich jak:

1. "Szczudła".
2. Kùlanié krãgla"(kulanie felgi rowerowej za pomocą kija)
3. "Gùzë"  (precyzyjne rzuty guzikami o ścianę, ważne jest miejsce, gdzie guzik zatrzyma się po odbiciu).
4. Stolemòwi kam (rzut piłką lekarską 2 i 3kg)
5. Skòczk( odbijanie z twardego podłoża zaokrąglonego kawałka drewna za pomocą drewnianego kija)
6.  "Ramsczi kóń" (dwie osoby niosą trzecią, która siedzi okrakiem na desce)
7.  "Pùszczówką w Gòliata" (strzelanie z procy do celu)

    Oprócz konkurencji sprawnościowych do wykonania było również zadanie, polegające na rozwiązaniu testu ze słownictwa sportowego. Dodatkowe punkty można było zdobyć za kibicowanie, stroje, okrzyki i baner.

W każdej konkurencji brali udział osobno chłopcy i osobno dziewczęta. Nasi reprezentanci aż w czterech  konkurencjach stanęli na podium.

• "Pùszczówką w Gòliata” – Justyna Kuklińska zajęła I miejsce
• "Gùzë" – Wiktoria Rekowska zajęła II miejsce
• „Stolemòwi Kam” – Dominik Hofman zajął II miejsce
• „Skòczk”- Zuzanna Skrzypkowska zajęła III miejsce

W ogólnej klasyfikacji na 12 drużyn biorących udział, nasza drużyna  zajęła III miejsce.
   Wszyscy się świetnie bawili i  już teraz zadeklarowali chęć udziału w kolejnej edycji Kaszubskiej Olimpiady Sportowej.

     18 maja uczniowie klas I-IV uczący się języka regionalnego – kaszubskiego uczestniczyli w wycieczce do Parku Rekreacyjno-Edukacyjnego w Sarbsku. Jest to pierwszy w Polsce park związany tematycznie z fauną i florą mórz i oceanów, a także z kulturą i historią regionu Pomorza. Największe w Polsce Fokarium, gdzie są baseny z fokami szarymi i kotikami południowoamerykańskimi.

   Na początku uczniowie obserwowali tresurę i karmienie fok a także wspaniałe pokazy talentów fok szarych na odkrytym basenie oraz uchatek kalifornijskich występujących podczas pirackiej opowieści. W kinie 3D oraz 5D poznały świat podwodnych gadów żyjących miliony lat temu.  Następnie przeszli aleją latarni morskich polskiego wybrzeża w miniaturze oraz makiet największych żyjących ryb i ssaków morskich w naturalnej wielkości.

Ciekawą atrakcją okazały się trampoliny i zabawy w Parku zręcznościowo- linowym małego pirata oraz na placu zabaw.

Wszyscy wrócili do domów zmęczeni, pełni wrażeń i w dobrych humorach.

Uczniowie klasy III wzięli udział w IX Wojewódzkim Konkursie Ortograficznym dla uczniów klas III szkół podstawowych województwa pomorskiego.Konkurs miał na celu:

• zachęcić dzieci do zdobywania wiedzy na temat polskiej ortografii- rozwijanie zainteresowań;
• poznawanie zasad ortograficznych, ćwiczenie i doskonalenie poprawnej pisowni wyrazów oraz właściwej interpunkcji;
• wspomaganie umiejętności stosowania wiedzy w praktycznym działaniu;
• wspieranie uczniów zdolnych w rozwijaniu i poszerzaniu własnych kompetencji.

Konkurs był trzy etapowy:

• I i II etap odbył się na terenie naszej szkoły i uczestniczyli w nim wszyscy chętni uczniowie z klasy III,
• III etap konkursu został przeprowadzony przez organizatorów w Szkole Podstawowej  im. mjr. Henryka Sucharskiego w  Gościcinie.

Finalistami IX Wojewódzkiego Konkursu Ortograficznego dla uczniów klas III  zostali:

Amelia Kleinszmidt i Igor Reszka. Wielkie gratulacje!

     W dniu 8 maja bieżącego roku, minęła 130 rocznica urodzin patrona szkoły generała Stanisława Sosabowskiego. Z tej okazji, 10 maja odbyły się obchody upamiętniające 24. rocznicę nadania imienia generała naszej placówce. Uroczystości rozpoczęły się mszą świętą w Kościele Parafialnym pod wezwaniem Św. Rocha w Kaliszu. Następnie cała brać uczniowska przemaszerowała za sztandarem pod szkolny mural, upamiętniający naszego Patrona.

      Pan dyrektor Jarosław Ginter przypomniał historię nadania imienia kaliskiej szkole oraz wspominał osoby, które aktywnie brały udział w tym wydarzeniu. Następnie uczniowie zostali podzieleni na siedem grup i wzięli udział w zajęciach przygotowanych przez nauczycieli. W przerwach między zmaganiami posilali się kiełbaskami, popcornem i watą cukrową. Pogoda dopisała naszym szkolnym potyczkom.

      Był to dzień pełen zmagań sportowych, pogłębiania wiedzy o generale oraz dobrej zabawy.

 

 

 

Sukcesy naszych uczennic w konkursie recytatorskim

„RODNÔ MÒWA”

          11 maja w naszej szkole odbyły się gminne eliminacje 51 Konkursu Recytatorskiego Literatury Kaszubskiej „RODNÔ MÒWA”. Celem konkursu jest poznawanie i popularyzacja literatury kaszubskiej, tradycji i folkloru regionu oraz pielęgnowanie mowy kaszubskiej. 

Recytacje uczestników konkursu oceniała komisja w składzie: Cecylia Kropidłowska – przewodnicząca oraz Romana Synak

Po wysłuchaniu recytacji zdecydowano o przyznaniu następujących miejsc:

Klasy I-III

1. Maja Peplińska – SP Kalisz
2. Anastazja Bobkowska – SP Kalisz
3. Jadwiga Bobkowska – SP Kalisz

Klasy IV-VI

1. Zuzanna Jedynak – SP Kalisz
2. Aleksandra Lemańczyk –Zespół Kształcenia i Wychowania w Dziemianach
3. Wiktoria Stankowska - Zespół Kształcenia i Wychowania w Dziemianach

Klasy VII-VIII

1. Oliwia Rekowska  - SP Kalisz
2. Monika von Domaros – SP Kalisz

Zwycięscy pierwszego i drugiego miejsca reprezentowali naszą Gminę w eliminacjach powiatowych w Kościerzynie, które odbyły się 14 maja 2022r.

Nasza uczennica Zuzanna Jedynak zdobyła 3 miejsce w kat. klas IV- VI a Oliwia Rekowska w kat. klas VII - VIII –wyróżnienie.

Wszystkim recytatorom serdecznie gratulujemy!

 

 

W minionym tygodniu w sposób szczególny obchodziliśmy w naszej szkole święta majowe, tak ważne dla naszego narodu. 4 maja zgromadziliśmy się przy wspólnym śpiewaniu pieśni patriotycznych. Cała społeczność szkolna pięknie prezentowała się w strojach galowych, co nadało naszemu spotkaniu uroczysty charakter. Cała uroczystość miała na celu kształtowanie postaw patriotycznych i promowanie polskich symboli narodowych.

Zwieńczeniem naszego spotkania był piknik patriotyczny, z którego dochód przekazaliśmy na pomoc Ukrainie.

Nauczyciele naszej szkoły wiedzą, że bardzo ważne jest, by od najwcześniejszych lat upowszechniać wśród dzieci wiedzę na temat właściwej gospodarki odpadami i mówić o korzyściach wynikających z recyklingu. Zdają sobie sprawę, że: „Czym skorupka za młodu nasiąknie, tym na starość trąci”, dlatego też wzięli udział w Ogólnopolskim Programie Edukacji Ekologicznej Drużyna SIR PET-ERA. Projekt ma na celu edukację ekologiczną uczniów w zakresie segregowania odpadów. Wychowawcy korzystali z przygotowanych pakietów edukacyjnych Re_kologia, które pozwoliły dzieciom na pozyskanie w atrakcyjny sposób eko wiedzy, którą następnie przeniosą do swoich domów.

Podczas realizacji projektu uczniowie poznali bohaterów programu i przygotowane przez nich wyzwania, dzięki którym utrwalali zdobytą wiedzę. Za każde z 9 wykonanych zadań dzieci otrzymały naklejki na „Plakacie wyzwań”. Ułożyły się one w główne hasło projektu: Re_kologia.

Najważniejsze, byśmy uwierzyli, że każdy może pomóc w ratowaniu naszej  planety, zaczynając od siebie, od małych kroków.

 

W środę,  27 kwietnia rozpoczęliśmy warsztaty w Zielonej Szkole w Schodnie. Pierwsze zajęcia odbyliśmy z ornitologiem. Spacerując po okolicy obserwowaliśmy ptaki. Natomiast po obiedzie zostaliśmy podzieleni na dwie grupy i wzięliśmy udział w bardzo ciekawej grze terenowej. Na zakończenie pierwszego dnia w Schodnie wzbogaciliśmy naszą wiedzę na temat nietoperzy. Czwartek rozpoczęliśmy  od wycieczki rowerowej po terenie Wdzydzkiego Parku Krajobrazowego.  Następnie poznaliśmy różne zioła i zdobyliśmy wiedzę na temat ich zastosowania. Wieczór spędziliśmy przy ognisku, piekąc kiełbaski i śpiewając piosenki. Ostatnie godziny w Zielonej Szkole upłynęły nam pod znakiem płazów i gadów, które można spotkać w Polsce. Czas spędzony w Schodnie upłynął nam szybko i ciekawie. Każdy z uczestników zabiera ze sobą miłe wspomnienia z wyjazdu. Dziękujmy naszym opiekunom: panu Przemkowi Kozłowskiemu i panu Markowi Falkowskiemu, za organizację i opiekę oraz za to, że po długim czasie izolacji (wywołanej pandemią) mogliśmy naładować „nasze akumulatory” na łonie natury.

W przededniu Światowego Dnia Książki i Praw Autorskich, który jest uroczyście obchodzony 23 kwietnia, w naszej szkole odbyły się zajęcia biblioteczne dla uczniów klas I – III.

Tematyką spotkania było zapoznanie  uczniów z książką, która ma status „białego kruka”. Jest jedynym  z 180 egzemplarzy dwutomowej „Biblii”, wydrukowanej przez Gutenberga w latach 1452-1455. Ta niezwykła książka przechowywana jest w Muzeum Diecezjalnym w Pelplinie. Uczniowie klasy pierwszej na zajęciach dowiedzieli się jak dawniej powstawały książki, i jaki wpływ na rozwój czytelnictwa miał wynalazek Gutenberga. Zobaczyli także faksymilia jednej ze stron Biblii Pelplińskiej. Klasa druga dowiedziała się jaka jest historia dzieła Gutenberga i jak znalazło się w zbiorach muzealnych. Natomiast klasa trzecia prześledziła etap po etapie jak powstawała faksymilia i jakie jest jej znaczenie. Uczniowie z wielką ciekawością śledzili historię bezcennego dzieła. W zajęciach wykorzystano materiały przygotowane przez Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinium”  z Pelplina oraz portal internetowy culture.pl.

Na zakończenie zajęć, uczniowie wykonali zakładki do książek. Klasa trzecia zmierzyła się z wykonaniem inicjału, czyli ozdobnej pierwszej litery rozpoczynającej akapit tekstu. W przyszłości planujemy wycieczkę do Pelplina, aby zobaczyć na własne oczy oryginalne dzieło Jana Gutenberga.